Thu Hà Nội thoảng hương cốm thơm, nồng nàn hoa sữa quyện trong cơn gió heo may theo những chuyến xe hoa chở mùa về trên phố.
Tôi sinh ra và lớn lên ở Sài Gòn. Một lần tình cờ nhưng nên duyên, tôi phải lòng một cô gái Hà Nội sinh tháng 10. Từ dạo ấy, hàng năm tôi đều ở Hà Nội mỗi độ thu về. Lâu dần, mùa thu trở thành nỗi nhớ không tên khi ai đó vô tình nhắc về Hà Nội.
Sài Gòn chỉ có nhị mùa mưa nắng, trong khi Hà Nội đủ 4 mùa. Thu Hà Nội trong tôi là những mảng màu trầm lắng. Bức tranh mùa thu không đằm thắm như vườn đào Nhật Tân ngày xuân, cũng không rực rỡ như những buổi trưa hè bên xóm Hạ Hồi, càng không bàng bạc, tê tái như những chiều đông. Mùa thu phảng phất chút nắng vàng khẽ len lỏi qua tán bàng đỏ lá ở góc cửa Nam.
Tôi cũng không biết đúng đắn hương vị mùa thu là thế nào. Hôm ấy, ngồi sau xe đạp của cô quý khách, tôi chỉ nghe thoang thoảng mùi tóc thơm dịu. tới bây giờ, tôi vẫn huyễn hoặc đấy là hương mùa thu.
Nhưng mùa thu trên đất kinh kỳ đâu chỉ có thế. Những tối không đi chơi, chúng tôi thường rủ nhau qua nhà nội ở góc phố Chân Cầm nghe kể chuyện. Người ta nói, những người vạn thọ thường nhìn rõ tạo hoá xoay vần. Bà nội của quý khách tôi là người như thế. Bà hay kể cho chúng tôi nghe về mùa thu Hà Nội xưa, thời nhưng xe điện kêu leng reng trên đường Đinh Tiên Hoàng với nhịp sinh hoạt giản dị của người dân bên bờ hồi.
Bà nói, mùa thu chạm ngõ là biết ngay. Trời thu không oi ả như ngày hè, nắng cũng bớt gắt gỏng hơn. Khi hàng cây trên đường Phan Đình Phùng khởi đầu “thay áo”, cơn gió heo may mang theo hương ổi, hương cốm, hương ngọc lan thì đích thị là thu về.
Sen tàn cúc nở, mùa thu Hà Nội thường tới từ những gánh hàng rong đầy hoa cúc vàng, cúc tím rong ruổi khắp phố phường. Mùa thu cũng là thời khắc nhưng hoa bách nhật, thạch thảo, hoa bươm bướm, hoa cải thi nhau khoe sắc.
Mùa thu khởi đầu khi chiếc lá bàng đang xanh rì chuyển vàng rồi sang sắc đỏ, uốn cong. Nắng thu trong veo, nằm lưng chừng trên những hàng me đang thay màu áo mới. Ở Sài Gòn, dấu hiệu mùa thu không rõ ràng như thế, hôm nào trời không còn nắng gắt, hàng cây cổ thụ trên đường Lý Tự Trọng khởi đầu vào "mùa lá me bay" có nhẽ là khi mùa thu tới. Nhưng mùa thu của người miền Nam mang tính ước tính về chu kỳ trong năm hơn là về một miền ký ức như ngoài Bắc.
Dấu hiệu rõ ràng nhất của mùa thu Hà Nội là mùi hoa sữa thơm nồng trên đường Nguyễn Du. Lúc đầu tôi cũng không chịu được mùi hương ngát ấy, nhưng lâu dần lại thành quen. Thi thoảng đi đâu xa, ngửi mùi hoa sữa thoang thoảng tôi lại bất giác nghĩ ngay về mùa thu Hà Nội.
Một tối mùa thu, tôi để mùi hoa ấy dẫn lối trên con phố nhỏ rồi bất giác giật thột, khi nghe vọng lại một giọng ca trầm đục của Khánh Ly vừa cất lên nhị câu đầu trong bài “Nhớ mùa thu Hà Nội” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. Đấy cũng là lúc tôi mơ hồ nhận ra, vì sao người ta lại phải lòng mùa thu Hà Nội.
Nói về Hà Nội, người ta nhớ ngay tới mùa thu, nhưng sẽ là thiếu sót nếu không nhắc tới tinh hoa ẩm thực của đất Tràng An. Có những món ngon chỉ mùa thu mới có, lại có những món nhất định phải ăn trong tiết trời này thì mới tròn vị.
do vậy, khi có dịp ra Hà Nội mùa thu, tôi lại tìm mua cốm Làng Vòng. Mỗi năm có nhị vụ cốm chiêm và cốm mùa. Cốm chiêm là vào tháng tư, thường gọi là cốm trái vụ, rơi vào mùa hè. Phải đợi tới tháng mười, khi đất trời đã vào thu, lúa đã làm đòng thì hương cốm mới thật sự thú vị. Cốm không chỉ là thức vàng ăn vui nhưng nó còn là một phần của tuổi thơ nhiều người.
Lúa non sau khi được rang rồi giã dẹt thành cốm, sẽ gói chu đáo trong lá sen hay lá ráy rồi theo gánh hàng rong của bà, của mẹ đi khắp phố phường. Cốm vốn dĩ không phải là để ăn no nhưng là ăn lấy thơm tho. Nó là thứ vàng nhà quê mộc mạc, giản dị, dân gian nhưng tao nhã. Nếu ăn cốm kèm theo chuối tiêu thì ngon không gì bằng.
Nhưng mùa thu đâu chỉ có cốm, những chiều tháng mười tôi thường rong ruổi khắp các con phố rồi tấp vào một gánh hàng rong nhỏ, mua một bịch sấu dầm muối ớt. Đây là thứ vàng nhưng nhiều người quý khách vào Nam mang theo để gửi hương vị mùa thu Hà Nội.
Mùa sấu chín là khoảng tháng 6, nhưng phải tới mùa thu mới có sấu dầm. Không giòn như sấu non, cũng không chua gắt như sấu xanh, những quả sấu chín vàng, được cạo sạch sẽ lớp vỏ sần sùi, đem dầm với ít đường, thêm chút muối ớt. Thế là vị ngọt pha chút chua thanh hơi cay cay hoà quyện ngay đầu lưỡi khiến mỗi lần tôi nhớ lại đều nuốt nước miếng mãi không thôi.
Thức vàng mùa thu còn có hồng ngâm, hồng đỏ, bánh trôi tàu, chả rươi, ốc nóng... đều là món ăn dân gian nhưng món nào cũng ngon, mang hương vị khác lạ.
Hà Nội sáng nay se lạnh. Tôi thích thủ đô buổi sớm khi tiếng xe cộ ồn ào chưa "nuốt trộng" lấy vẻ yên tĩnh của TP.
Một sớm mùa thu, cơn gió heo may mang theo hương ổi, hương cốm len lỏi vào những con phố thâm nâu. Mấy cô bán hoa sớm khoác lên mình chiếc áo nâu cũ nhanh nhẹn chở những bó cúc vàng rực rỡ vào phố cổ. Người ta gọi những chuyến xe hoa ấy là xe chở mùa.
Giờ đang là mùa heo may, trời xanh nhẹ. Khi những chuyến xe hoa vừa chạm ngõ cũng là lúc phố cổ bừng giấc thu. Nắng vàng trong veo như những hạt pha lê khẽ len lỏi qua tán cây cổ thụ, rồi dừng chân bên ô cửa sổ mỗi buổi sớm mai.
Đâu đó trong hẻm nhỏ là những tiếng rao sớm: "Ai xôi ngô không. Ai bánh chưng, bánh rán, bánh mì, bánh giò nào. Ai xôi lạc, bánh khúc nóng..." Những tiếng rao ấy cứ ngân dài mỗi buổi sớm, văng vẳng theo ký ức của nhiều người như một món ăn ý thức rất đỗi thân quen, rất đỗi Hà Nội.
Ở Sài Gòn cũng có những người bán hàng rong, họ cũng đi sâu vào những con hẻm nhỏ và cất tiếng rao. Nhưng tiếng rao của họ không tha thiết, có vần có điệu như người trong phố cổ. Nhiều lần tôi còn để ý thấy, sáng sớm, người bán hàng rong ở Hà Nội cất tiếng rao vừa đủ như khẽ tiến công thức cả khu phố.
Sau này tôi mới hiểu, trong mỗi tiếng rao ấy còn là những vất vả mưu sinh của một từng lớp thị dân tứ xứ đổ về xứ kinh kỳ. Họ, những người chỉ xem Hà Nội là chốn mưu sinh cũng vô tình hoà vào phiên bản tình khúc mùa thu những thanh âm rất riêng.
Bầu không gian yên tĩnh ấy chỉ diễn ra trong một khoảng rất ngắn. Rồi ngay tức tốc, khi phố phường tỉnh, người ta lại thấy Hà Nội chuyển mình với những dòng xe tấp nập.
Trong dòng người nhanh nhẹn ấy, tôi lại vô tình bắt gặp tà áo dài xuống phố. Mùa thu cũng là mùa tựu trường. Khi ấy, kẻ hay lang thang ngoài phố như tôi lại may mắn bắt gặp những hình ảnh rất đỗi thân yêu như thế.
Tôi không biết người Hà Nội bây giờ có thích mùa thu không, có thấy mùa thu khác lạ như tôi thấy không. Cũng không rõ cô quý khách năm xưa có còn giữ thói quen dậy sớm ngắm phố phường yên ả, chiều về thong dong đạp xe dưới những tán cây rợp bóng trên đường Thanh Niên, đêm về nằm nghe những nhạc điệu thân thuộc như “Nhớ mùa thu Hà Nội” trong bầu không khí nồng nồng mùi hoa sữa. Nhưng với tôi, mùa thu luôn là mùa đẹp nhất trong năm và Hà Nội sẽ không còn là Hà Nội nếu thiếu đi mùa thu.
Ảnh: Nguyễn Cảnh Tùng, Võ Trọng Sơn, Trần Khánh Hoà
Khương Nha
Theo: https://khachsanthanhdong.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét